Masaż klasyczny (dział fizjoterapii) jest jednym z najpopularniejszych i jednocześnie najstarszych znanych zabiegów fizjoterapeutycznych. Jego tradycja sięga starożytnych Chin i Indii. Początkowo związany z obrzędami religijnymi, następnie stosowany w medycynie ludowej. W starożytnej Grecji masaże wykonywano sportowcom biorącym udział w olimpiadach, natłuszczając ich ciała oliwką. Obecnie masażem klasycznym nazywamy oddziaływanie na ciało polegające na sprężystym odkształcaniu tkanek – jest to zabieg mechaniczny wpływający bezpośrednio na skórę oraz mięśnie, a pośrednio także na układ nerwowy, krążenia, wewnątrzwydzielniczy oraz na narządy wewnętrzne. Innymi słowy – masażysta wykonuje specjalne ruchy w odpowiednim tempie i z odpowiednią siłą, zgodnie z przebiegiem tkanek w organizmie człowieka.
Masaż klasyczny ma wiele właściwości, oprócz działania rozluźniającego i odstresowującego, uelastycznia skórę, niweluje bóle mięśni i kręgosłupa, a także poprawia krążenie i przemianę materii. Dodatkowo taki masaż rozluźnia i uelastycznia mięśnie, zwiększa ruchomość stawów i ścięgien, pobudza krążenie limfy, przynosi ulgę przy reumatyzmie i nerwobólach. Masaż może być wykonywany na całym ciele lub na wybranej partii, w zależności od zaleceń.
Masaż oznacza bardzo bliski kontakt pacjenta z terapeutą, więc podstawą obustronnego komfortu jest higiena. Kluczową czynnością przed masażem jest zatem dokładne odświeżenie ciała pod prysznicem lub w kąpieli – ciepła woda dodatkowo rozluźni mięśnie pacjenta. Nie ma potrzeby stosowania balsamów czy kremów – masażysta podczas zabiegu zapewni odpowiednio dobrane olejki, na których będzie pracował. Minimum 1,5 godziny przed zabiegiem nie należy spożywać posiłków, aby uniknąć nudności lub uczucia ciężkości podczas masażu. Nie należy również na masaż przychodzić głodnym – najlepiej zjeść odpowiednio wcześniej lekki posiłek i mocno nawodnić organizm. Jeśli chodzi o strój to idealnie sprawdzi się luźna, wygodna odzież, na przykład sportowa, która nie krępuje ruchów i będzie łatwa do zdjęcia oraz do założenia. Biorąc pod uwagę relaksacyjny charakter zabiegu, warto się przed nim wyciszyć i uspokoić myśli, nie jest wskazany pośpiech. Po zakończonym masażu dobrze mieć możliwość odpoczynku lub drzemki, by ciało mogło jeszcze przez jakiś czas pozostać w błogim stanie odprężenia.
O ile nie zostało to zrobione wcześniej, przed masażem powinna się odbyć krótka konsultacja ze specjalistą, aby upewnić się co do braku ewentualnych przeciwwskazań. Masażysta dzięki takiemu wywiadowi dowie się też, które partie ciała pacjenta wymagają specjalnej uwagi. W gabinecie pacjent dostaje czas na rozebranie się, często jest możliwość skorzystania z jednorazowej bielizny. Pacjent kładzie się na specjalnym łóżku do masażu w pozycji wskazanej przez fizjoterapeutę. Łóżko w zależności od życzenia lub zaleceń lekarza może być podgrzane. Masażysta pojawia się ponownie w gabinecie, gdy pacjent bez odzieży wierzchniej jest już w odpowiedniej pozycji na łóżku. Osoba wykonująca masaż używa specjalnego olejku lub kremu, który zapewnia jej dłoniom odpowiedni poślizg oraz płynność ruchów, a skórze pacjenta przyjemne nawilżenie.
Czas trwania zabiegu może być różny, najczęściej jest to 30 lub 60 minut. Zazwyczaj zaleca się serię masaży, a ich częstotliwość i intensywność zależy od rodzaju problemu i ogólnego stanu zdrowia pacjenta. Do technik masażu klasycznego według norm obowiązujących w Polsce zaliczamy głaskanie, rozcieranie, ugniatanie, uciskanie, oklepywanie, wibracje, roztrząsanie oraz wałkowanie – dokładnie w takiej kolejności. Prawidłowo wykonany masaż należy zacząć od oddziaływania na tkanki powierzchniowe poprzez delikatne ruchy i stopniowo zwiększać ich siłę oraz intensywność, by kolejno stymulować tkanki położone głębiej. Masażysta może w trakcie zabiegu informować pacjenta o jego przebiegu oraz o stosowanych technikach. Pacjent powinien współpracować ze specjalistą, udzielając mu odpowiedzi na zadawane pytania, na przykład o siłę nacisku. Najczęściej masaż odbywa się przy muzyce relaksacyjnej i przygaszonym świetle, aby wzmocnić efekt odprężenia. Po zakończonym zabiegu pacjent powinien pozostać przez jakiś czas w pozycji leżącej. Powrót do pionu powinien odbywać się powoli i stopniowo – możliwe są zawroty głowy lub chwilowe osłabienie. Bezpośrednio po masażu nie jest wskazany wysiłek fizyczny.
Na czy polegają poszczególne zabiegi w sanatoriach i uzdrowiskach? Jak przygotować się do każdego zabiegu? Jakie są wskazania i przeciwskazania? To warto wiedzieć przed wyjazdem na turnus rehabilitacyjny!
